Khả năng nhìn nhận bao gồm cả lợi ích và tính khả thi của dự án: làm như thế nào để thực hiện được dự án và nó sẽ diễn ra như thế nào? Thật là khó để thự hiện việc gì nếu ta không có được những cảm giác về giá trị và sự thành công của nó. Chúng ta hoàn toàn không cần một chiếc máy tính biết tranh luận với chúng ta và sử dụng những dữ liệu thực tế để chứng minh cho những lý lẽ của mình là đúng. Khi sử dụng chiếc mũ này, mọi người sẽ chỉ ra những mặt thuận và những mặt trái của tình huống, hoặc những giải pháp.
Kẻ thù lớn nhất của tư duy chính là sư phức tạp, điều này sẽ dẫn đến sự hỗn độn. Chiếc mũ này có thể góp phần định rõ những cơ hội. Tuy nhiên, với cách hiểu trực giác như một chức năng của não bộ, nghĩa của nó hoàn toàn khác.
Cấp độ của sự chắc chắn trong lối tư duy được phân cấp từ những suy nghĩ tích cực thái quá tới những suy nghĩ logic mang tính thực tế. Còn trong những tình huống cần định giá, bạn nên sử dụng chiếc mũ vàng trước tiên, tiếp theo là chiếc mũ đen. Liệu chúng ta có thể xem giá bán thịt gà tây ở mức này là mức giá nhằm mục đích nhanh chóng tranh thủ khách hàng?
Điều này có thể chưa chắc chắn nhưng chúng ta luôn phải ở tư thế sẵn sàng. Khả năng trực giác là một bộ phận của tư duy. Chiếc mũ xanh tư duy liên quan đến những ý tưởng mới và những cách thức mới để xem xét sự việc.
Tuy nhiên, thật là nguy hiểm nếu chúng ta xem khả năng trực giác như là những lời tiên tri thần bí không bao giờ sai lầm. Tuy nhiên, cuộc đời lại khác xa với những phép cộng ở trường học. Thông thường, mọi người dễ dàng sử dụng chiếc mũ đen hơn là chiếc mũ vàng.
Một trong những yếu điểm của sự sáng tạo là sự “bội thu” những ý tưởng. Chiếc mũ đen được sử dụng sau đó để xem xét với khía cạnh lôgíc. Liệu chúng ta có thể ứng dụng sáng tạo để làm gì được thêm nữa đây?
Đến một giai đoạn nhất định, chúng ta cần cân nhắc những rủi ro, nguy hiểm, trở ngại, vấn đề tiềm tàng và mặt trái của ý tưởng đang xem xét. Có cũng có thể là phạm vi nhạy cảm với ý tưởng mới được thiết lập (vùng mà một khái niệm mới có thế đem lại những sự khác biệt lớn). Khi mọi người được yêu cầu đội mũ màu trắng, nó đồng nghĩa với việc mọi người sử dụng thông tin để xem xét tình huống.
Khía cạnh suy đoán của lối tư duy chiếc mũ vàng cũng liên quan chặt chẽ đến khả năng nhìn nhận vấn đề. Tôi muốn sử dụng chiếc mũ xanh lá cây ở đây. Chiếc mũ xanh chỉ ra mục đích để tư duy.
Sự sáng tạo bao gồm sự khích động sự khám phá và cả những rủi ro. Chúng ta đã không tiến hành những bước điều tra thị trường cần thiết. Những chiếc mũ vô hình đó đóng một vai trò quan trọng trong việc tư duy.
Trong một cuốn sách của tôi viết về sự thành công với tựa đề: Những sách lược: «Nghệ thuật vào khoa học để thành công», tôi chỉ ra rằng một trong những tính cách của những người thành đạt là học có ham muốn mạnh mẽ để biến mọi việc thành hiện thực. Và theo lối tư duy này thì giải pháp được lựa chọn là giải pháp phù hợp nhất cho dù nó được đưa ra bởi riêng một cá nhân hay của “những chuyên gia”. … Lúc này chúng ta đang tư duy theo lối tư duy chiếc mũ xanh.