Có nhiều sách viết tính giáo dục về mặt khoa học, vệ sinh thì đáng khen, nhưng rất mù quáng về luân lý. Làm lớn nói cho đúng là bất đắc dĩ phải gồng gánh trách nhiệm vì công ích. Nền giáo dục cũ phải đánh cho một giá tréo.
Chị thì chạy ra vô, vừa thay đồ vừa nói, lục cái giỏ nầy nói, soạn cái giỏ kia nói, mời mẹ ăn nho nói, mời cha hút thuốc lào, cô táp nói. Rồi khi quên, họ trở lại sống con người nguyên thủy của mình. Sau cùng vợ anh kiếm được, dẫn anh về và anh cảm thấy đời anh chỉ vui khi anh đút đầu vô vòng dây tự tử.
Hồi bé thơ, bạn trai nếu không đặt vấn đề sánh mình với người lớn thì cứ quanh quẩn sống gần người lớn cách vô tư, có khi hoàn toàn tin tưởng ở sự nuông chiều của ngươi lớn thân thích. Tôi biết những điều trên không phải bạn trai nào cũng vậy, nhưng tôi chỉ muốn nói những nét chung vì có nhiều bạn trai giống con gái nhà lành. Họ có cả một tổ chức Tham ván bán thuyền để thỏa mãn lòng thú.
Ai bàn với họ về cuộc đời thanh sạch, về lý tưởng thánh thiện họ thích lắm vì đầu óc chứa mầm xây dựng. Có thứ bạn trai lỡ thời không chủ trương tuyệt đối ở độc thân. Bạn gái đừng suy bụng ta ra bụng người.
Trong thời ấu trĩ, các hạch sinh dục của bạn trai còn mầm nụ. Lắm lúc họ mặc kiểu đơn sơ bằng lụa vải đơn sơ, thông thường. Lại có những bà chuyên môn thầu nấu cơm cho nam sinh trọ học, làm bà nguyệt cho họ nữa.
Tôi muốn bạn để ý một nền giáo dục toàn bích mà tôi thường gọi nền giáo dục nhân vị xã hội. Hồi đó tới bây giờ bạn biết tình yêu nhưng chưa sống tình yêu. Người dâm ô còn mất bao nhiêu đứctính tốt đẹp khác để làm nên trên đời.
Nhà giáo dục muốn thành công phải khai thác cátính ấy. Người bạn gái đồng niên với họ nói thì liếm môi, bẻ miệng, ngả đầu, mắt như thăm dò, tướng diện gò bó. Những nỗi niềm lo âu, xao xuyến, hoang mang mà bạn trai thường có là những nỗi niềm của tuổi thanh xuân đang hướng về chương trình tương lai.
Nhưng để được sáng tỏ hơn về nội tâm của bạn trai và để các nhận xét tâm lý trong các phần trước được có giá trị giáo dục, tôi viết thêm chương sau. Tôi lại không hồ nghi bạn không đủ ý chí, đủ ý chí để bị ái tình quấn quít như tác giả cuốn Comédie divine bị hình ảnh Béatrice luôn chi phối đầu óc. tôi biết nhiều nam sinh có cả một tổ chức rất khoa học, rất tế vi để phá hoại lòng băng tuyết của hằng lố nữ sinh.
Khi sáng tạo con người, Ngài đã sáng tạo trong tinh thần yêu mến. Khi thành tâm chờ đợi như vậy, họ không kiên quyết theo ý riêng mình mà phú mặc may rủi, tùy chỗ cha mẹ đặt cho họ ngồi. Bạn trai không khác nhiều ông chồng, nhiều người cha trong gia đình, chiều chiều nằm yên trên ghế bố đọc sách, ngắm cảnh, hút thuốc cố ý tránh sự ồn ào của con cái, của cuộc nội trợ.
Tâm hồn họ không để họ sống trong hiện tại mà xô đẩy họ vào những mơ tưởng đâu đâu. Mà có lỗi cũng vẫn khóc, buồn cả ngày, tìm thượng cấp xin lỗi được mới yên. Bạn gái có thể thờ lạy một đối tượng yêu, miễn đối tượng nầy có tâm hồn cao quý và họ bất chấp nhan sắc.